Rozwój emocjonalny dziecka - Ćwiczenia cz. 1 - Jak radzić sobie ze złością?

Ćwiczenie inteligencji emocjonalnej jest jak ruch na świeżym powietrzu - pożyteczne i zdrowe. Tak jak obiecałam, przygotowałam dla Ciebie kilka prostych ćwiczeń. Jedno z nich to zabawa z dzieckiem, ale może w niej wziąć udział cała rodzina.

Dorosły człowiek zwykle bez trudu uświadamia sobie przyczyny złości - największą trudność sprawia mu zapanowanie nad sobą. Poniżej, w punkcie 1 znajdziesz baaardzo proste, sprawdzone i praktyczne wskazówki, jak radzić sobie z własną złością. Są tak proste, że większość osób znając te sposoby ignoruje je i lekceważy. Ja zachęcam do wypróbowania, bo wiem, że naprawdę działają. 

 W punkcie drugim umieściłam sposoby radzenia sobie ze złością dzieci. Tutaj najważniejsze jest przeprowadzenie pociechy krok po kroku przez burzę emocji. Zachęcam do korzystania z nich i na tej podstawie wypracowania własnych sposobów. 

Punkt 3 zawiera ćwiczenie, które poprzez zabawę ma przede wszystkim dzieciom uświadomić, jak zmienia się wygląd, kiedy człowiek się złości. To ćwiczenie pomoże umiejętnie rozpoznawać to uczucie po mimice twarzy i postawie. Ułatwi również oswojenie się z taką sytuacja, z groźną miną i pozwoli spokojniej reagować...

Inteligencja emocjonalna Ćwiczenie 1

Sposoby na dorosłą złość.

Poniższe sposoby mają Ci pomóc poradzić sobie z impulsem do natychmiastowej reakcji. Wolniejszy oddech spowalnia bicie serca i pomaga się uspokoić. Angażowanie mózgu w zadania pomaga osłabić reakcję emocjonalną. Wybierz te, które najlepiej na Ciebie działają. Koniecznie przetestuj kilka, bo to jest bardzo indywidualna sprawa:

• zatrzymaj oddech na 5 sekund, wypuść powoli powietrze i oddychaj spowalniając i wydłużając wydech przez 1-2 minuty - skup się na przepływającym oddechu; 

• wyjrzyj przez otwarte okno na kilka minut i skup się na równoczesnym powolnym oddychaniu i oglądaniu otoczenia: drzew, ulic, domów, ludzi; słuchaniu dźwięków i odczuwaniu zapachów - takie patrzenie uspokaja;

•  policz powoli od 20 do 1 - skup myśli na liczbach, dodaj do każdej inny kształt i kolor;

•  odejdź i zajmij się czymś innym, co angażuje;

•  zmęcz się fizycznie (możesz też wykonać odkładaną pracę fizyczną);

• idź na spacer;

• zadzwoń i wygadaj się do bliskiej osoby;

•  podejmij dowolną działalność artystyczną;

•  narysuj swoje negatywne uczucia;

•  zapisz, co czujesz.

Na końcu tej listy dopisz inne sposoby, które odkryłaś i z nich korzystasz. Podziel się w komentarzu, co Tobie pomaga. Co Ciebie uspokaja? Z jakich metod korzystasz?

Inteligencja Emocjonalna Ćwiczenie 2 

Co zrobić, kiedy dziecko się złości?

Najczęściej dziecko się złości, ponieważ z jego perspektywy jakaś potrzeba jest niezaspokojona. Podobnie jak u dorosłego - tylko w innych sytuacjach - budzi to bezradność, frustrację, złość, a czasem agresję.

Warto podjąć cztery kroki:

1. Pokaż dziecku, że wiesz, co się z nim dzieje (np. widzę że się zezłościłeś, jesteś bardzo zdenerwowany - nazwij jego stan lub uczucia).
2. Nie karaj dziecka za okazywanie złości. (!)

3. Ustal, co się dzieje, co dziecko dokładnie czuje i postaraj się poznać przyczynę.

4. Nie pozostawiaj - zwłaszcza małego dziecka - sam na sam ze złością (nie wychodź, nie obrażaj się), lecz nazywaj ją i wskazuj jej przyczynę. To uruchamia w dziecku racjonalne myślenie przydatne w panowaniu nad złością.

Pamiętaj o tym, że dziecko ma prawo do uczucia złości i do wyrażania go. Wątpliwość może budzić forma wyrażania uczuć - np. poprzez agresję. Nie zapominaj, że stanowisz dla dziecka wzór i cokolwiek będziesz twierdzić, ono będzie się prawdopodobnie złościło tak, jak Ty to robisz. Więcej ćwiczeń najdziesz tutaj.

Inteligencja Emocjonalna Ćwiczenie 3 

„Twarz w lustrze”

W zabawie może wziąć udział cała rodzina.

• Mówisz do dzieci: „Czy wiesz/wiecie, że w twarzy można czytać jak w książce? Nie są tam wprawdzie zapisane żadne słowa, ale wiele różnych odczuć.” 

• Każdy z uczestników zabawy po kolei lub losowo (obracająca się butelka?) pokazuje, jaką ma minę, kiedy jest zły. Pozostali mu się przyglądają, a następnie starają się jak najwierniej pokazać poprzez naśladowanie „odbicie lustrzane” tej rozzłoszczonej twarzy. 

• Każda z osób ma okazję zobaczyć, jak sama według innych wygląda – jak jest odbierana i jak inni wyglądają. 

Zwykle jest przy tym śmiechu, co niemiara. Nie zapomnij na koniec o podsumowaniu, refleksji, że chociaż każdy z nas złości się inaczej, to jednak zawsze można to wyraźnie odczytać.

Ćwiczenie jest dla dzieci od 7 do 99 lat. ;) Można spróbować pobawić się z młodszymi dziećmi, jednak należy odpowiednio dostosować sposób podsumowania.

Barbara Dziobek

Małopolski Instytut Rozwoju Rodziców

Zajęcia praktyczne znajdziesz tutaj